Ruộng bậc thang, cây cột điện và sự ích kỉ của đứa con thành thị

Vừa chĩa máy ảnh chụp cánh đồng ruộng bậc thang chín vàng mùa gặt của Sapa, anh bạn tôi vừa lầm bầm: “Vướng cây cột điện vô duyên thế!”. Vừa chạy xe máy phà phà trong bản làng, tôi tự dưng thấy một chút thất vọng vì “Sao nó chẳng đất đỏ, chẳng giống chúng tôi tưởng tượng”. Và đó là sự ích kỉ của những đứa con thành thị.

Ruộng bậc thang và cây cột điện

Anh bạn tôi đã ngồi tỉ mẩn xóa hết mấy cái cột điện, đường dây điện trong tấm hình chụp ruộng bậc thang của mình cho nó hoàn hảo hơn. Và bản thân tôi lúc đứng nhìn xuống thung lũng bản làng vàng ươm mùa lúa chín cũng nghĩ đừng có cái cục xấu xí thô kệch kia thì đẹp đúng chất ruộng vùng cao. Tôi chẳng mảy may thấy áy náy, cho đến khi cô bạn đi cùng lên tiếng bảo rằng nhưng vậy phải mừng vì có thế thì bà con ở đây mới sống khá lên được.

Ruộng bậc thang và cây cột điện. Ảnh: Nam Sơn

Nhưng với sự ích kỉ bản năng của một đứa con thành thị, tôi không thể không thất vọng khi thấy đường vào bản làng Sapa sao mà đẹp quá, trải nhựa tươm tất, nhà người dân san sát, cũng giống y như mấy xóm nhỏ trong thành phố, chẳng giống với mình tưởng tượng: đường đất đỏ, nhà thô sơ, người H-mông kéo trâu trên ruộng. Một suy nghĩ vô tư, nông cạn và hết sức ích kỉ của một đứa con thành thị đang muốn thoát ra khỏi khối bê-tông và lưới nhện dây điện để tìm về với miền núi xa xôi.

Sapa du lịch và Sapa thực

Song cái ý nghĩ “điện đã về bản, bản nay đã khác” bắt đầu méo mó đi khi một bà cụ người H-mông gầy nhom, lưng còng, đi chân đất đến đưa chúng tôi xem món đồ thổ cẩm do bà cụ làm. Tôi không mua vì đã lượm cả đống trong chợ rồi, nhưng bà cụ cứ thế mời. Hình ảnh bà cụ người H-mông đi từ bản ra thị trấn bán dạo này chẳng xa lạ gì ở đây. Một Sapa như vậy đối nghịch hoàn toàn với một Sapa du lịch, nơi có phố Cầu Mây với một dãy hàng quán Tây, nơi có mọi dịch vụ du lịch sặc mùi bản địa của người H-mông (như tắm nước thuốc) mà lại do người Kinh đứng ra làm.

Phố Cầu Mây ở thị trấn Sapa. Ảnh: Nam Sơn

Nhiều người từng than phiền lên Sapa giơ máy ảnh ra chụp trẻ con H-mông lại đòi tiền. Tôi tự hỏi họ than phiền gì? Chẳng lẽ người bản địa phải có nghĩa vụ và cảm thấy hãnh diện khi được chúng ta, khách du lịch, chụp ảnh sao? Một số người cho rằng nếu dân địa phương tỏ ra hiếu khách thì sẽ nhiều người đến hơn, du lịch sẽ phát triển hơn, kinh tế khá sẽ khá hơn, từ đó cuộc sống của họ cũng sẽ đỡ hơn. Vậy thì tôi đoán rằng lợi ích từ du lịch đó họ chẳng được hưởng bao nhiêu, nên đành phải tự “làm du lịch” theo cách của mình.

Hồng Hoa